Eικόνες και Λέξεις

Λογοτεχνία. Τέχνη περιγραφική. Η περιγραφή αποτελεί μέγιστη πρόκληση για όλους όσους φιλοδοξούν να πουν μια ιστορία. Ακόμα και την πιο απλή. Η καλύτερη ιδέα δεν περπατάει αν η περιγραφή πάσχει. Αν δεν έχει φαντασία, ένταση, λεπτομέρεια, μυρωδιά. Ρωτήστε όποιον προσπάθησε ποτέ να γράψει οτιδήποτε. Διήγημα, μυθιστόρημα, ποίημα, θεατρικό. Πόσο μεγάλο ζήτημα είναι η ζωντάνια των περιγραφών. Τοποθεσιών, αντικειμένων, καταστάσεων, συναισθημάτων και πάνω από όλα χαρακτήρων.

Τι συμβαίνει όταν διαβάζουμε ένα λογοτεχνικό έργο; Εντάξει, περνάμε τις λέξεις μια-μια, άλλοι πιο γρήγορα άλλοι πιο αργά, τις κατανοούμε (όχι όλες) τελειώνει μια σελίδα, γυρνάμε στην επόμενη μέχρι να τελειώσει το κείμενο. Ναι, αλλά τι κάνει το μυαλό μας, συνεχώς χωρίς ίσως να το συνειδητοποιεί πάντα; Τίποτε άλλο από το να φτιάχνει εικόνες βάσει των περιγραφών του συγγραφέα. Η πετυχημένη ανάγνωση εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από την ποιότητα των εικόνων που δημιουργούνται. Φτωχές εικόνες, φτωχή ανάγνωση.  Ρωτήστε όποιον αναγνώστη θέλετε.   

Φωτογραφία. Τέχνη παραστατική. Το μεγάλο της όπλο από την αρχή ήταν (και παραμένει) η ικανότητα της να αποδίδει πιστά την πραγματικότητα. Να παγώνει την στιγμή στον χρόνο. Οι φωτογράφοι δεν χρειάζεται να σπάνε το κεφάλι τους για να περιγράψουν μια κατάσταση, ένα τοπίο, ένα πρόσωπο.  Το βρίσκουν –όχι χωρίς κόπο είναι αλήθεια- και με ένα «κλικ» άντε δύο, η εικόνα δημιουργείται. Σε μηδέν χρόνο. Και όχι μόνο δημιουργείται. Αξίζει το βάρος της σε λέξεις. Χίλιες λένε κάποιοι.

Άρα τί; Δεν μας χρειάζονται οι συγγραφείς; Mπορούμε να διηγούμαστε τις ιστορίες μας μόνο με φωτογραφίες; 50 φωτογραφίες ένα διήγημα 100 ένα μυθιστόρημα; Όχι βέβαια. Αυτό έλειπε.

Η λογοτεχνία συνδέεται με τις απαρχές του πολιτισμού, διατρέχει τους αιώνες, αποτυπώνει την εξέλιξη του ανθρωπίνου πνεύματος. Η φωτογραφία είναι μια εφεύρεση των τελευταίων μόλις 180 χρόνων, με τέτοια όμως δυναμική που έχουμε φτάσει να μιλάμε για την εποχή της εικόνας. Η εικόνα κινούμενη και ακίνητη μοιάζει να κυριαρχεί. Ο παλιός είναι αλλιώς, αλλά ο νέος είναι ωραίος.

Στις φωτογραφίες αυτής της σειράς, προτείνεται μια συνεργασία των δυο τεχνών προς όφελος και των δυο.  Η απεικόνιση χαρακτήρων από διάσημα λογοτεχνικά έργα με την σαφήνεια και την αμεσότητα της φωτογραφίας, καθιστά τα έργα αυτά πιο ορατά, τα επανασυστήνει ή τα επανατοποθετεί σε ένα καινούργιο, πιο σύγχρονο πλαίσιο.Η φωτογραφία επενδύεται από την διαχρονική αίγλη της λογοτεχνίας προσδίδοντας της μια αξία που ίσως να μην έχει από μόνη της, ενώ η λογοτεχνία με την σειρά της αποκτά άμεσες εικόνες από χαρακτήρες της οι οποίες μπορεί να κινήσουν την περιέργεια σε εκείνους που δεν είχαν ενδιαφερθεί μέχρι τότε.

Πως να ήταν αν ζωντάνευαν, άτακτες, ονειροπαρμένες, ανυπάκουες, ερωτικά ενεργές ηρωίδες, όπως η Μαριλού, η Έμμα, η Τζούλια ή  η Mαρίνα;